In aflevering #30 van Radio BOOS gaat Tim Hofman in gesprek met journalist Sinan Can. Het onderwerp: bedreigingen en intimidatie richting journalisten en politici. Een thema dat helaas steeds actueler wordt.
Sinan vertelt over zijn eigen ervaringen met bedreigingen tijdens zijn carrière. Ondanks alle druk en gevaren blijft hij vasthouden aan optimisme. Hij deelt daarbij een gedachte die veel verder gaat dan alleen de journalistiek: hoe we met elkaar in gesprek gaan en hoe we onze woorden kiezen.
Hij zegt hierover:
"Ik vind het helemaal niet erg om op het scherpst van de snede te discussiëren met elkaar, dat is goed ook, echt waar. Maar het moet wel beschaafd, goed en eerlijk blijven. In mijn oosterse wijsheid, soefisme, zeggen ze: als je iets zegt tegen iemand, laat het door drie poorten gaan. Eigenlijk door drie filters. De eerste is: klopt het überhaupt? Dus voordat je heel boos wordt, klopt het? De tweede: is het nodig? Kun je je afvragen, moet dit wel gezegd worden? En de derde is arbitrair: is het aardig? En ik vind aardigheid en vriendelijkheid geen zwakte. Het kan juist een gesprek versterken doordat je op goede toon met iemand discussieert."
Deze drie simpele vragen, klopt het, is het nodig, is het aardig, laten zien hoe krachtig woorden kunnen zijn. Ze nodigen uit tot bewustzijn, tot een gesprek dat niet escaleert in vijandigheid maar juist kan leiden tot begrip.
In een tijd waarin debatten verharden en sociale media vaak een podium zijn voor boosheid en harde uitspraken, herinnert Sinan ons eraan dat vriendelijkheid geen zwakte is. Integendeel: het is een keuze die gesprekken opener en sterker maakt.
Misschien kunnen we die drie filters ook toepassen in ons dagelijks leven. Niet alleen in politieke discussies, maar ook thuis, op ons werk en online. Want uiteindelijk zijn woorden niet zomaar woorden, ze kunnen verbinden of verdelen.
Wat is soefisme eigenlijk?
In de podcast vertelt Sinan Can dat hij zijn woorden vaak langs drie filters laat gaan, iets wat hij uit het soefisme heeft meegenomen. Maar wat is dat soefisme eigenlijk?
Het soefisme wordt vaak omschreven als de mystieke, spirituele dimensie van de islam. Waar de islam als religie regels en rituelen kent, zoekt het soefisme juist naar de innerlijke kern: de verbinding van de ziel met God. Het gaat niet zozeer om uiterlijke vroomheid, maar om innerlijke zuiverheid en een diep verlangen naar eenwording met het goddelijke.
Een bekende metafoor beschrijft dit mooi: de islam is de schelp, het soefisme de parel die je vindt zodra je de schelp opent. Die zoektocht naar de parel staat symbool voor de zoektocht naar innerlijke wijsheid en een diepere laag van geloof. Soefi’s gebruikten vaak poëzie, verhalen en symboliek om die zoektocht uit te drukken. Bekende mystici zoals Rumi schreven gedichten waarin liefde, eenvoud en zelfreflectie centraal staan.
Volgens prof. dr. Asghar Seyed-Gohrab (Universiteit Utrecht) gaat het in het soefisme om het loslaten van aardse en materiële zaken en om een kritische reflectie op de meest heilige rituelen en overtuigingen. Niet omdat ze de islam afwezen, maar omdat ze de essentie wilden benadrukken: God zit in het hart, niet in uiterlijke vormen (Universiteit Utrecht, 2021).
Oosterse wijsheden in bredere zin
De gedachte van Sinan, laat je woorden door drie filters gaan, past ook in een bredere traditie van Oosterse wijsheden. Waar de Westerse filosofie vaak sterk gericht is op logica en onderscheid, ligt de nadruk in Oosterse tradities vaker op balans, innerlijke groei en verbondenheid.
- Laozi (Taoïsme) benadrukte eenvoud, mededogen en meegaan met de stroom van het leven.
- Confucius legde de nadruk op de Gouden Regel: “Wat je jezelf niet toewenst, doe dat anderen niet aan.”
- Boeddha leerde dat lijden onvermijdelijk is, maar dat we door bewustzijn, juist handelen en mededogen verlichting kunnen vinden.
(Visser, 2024)
Het mooie is dat al deze stromingen (of het nu soefisme, taoïsme, confucianisme of boeddhisme is) een gemeenschappelijke kern delen: bewustzijn en compassie maken ons leven lichter.
Bewust kiezen voor vriendelijkheid
Of je het nu benadert vanuit het soefisme, het taoïsme of het boeddhisme: steeds weer komt naar voren dat vriendelijkheid en bewust spreken krachtiger zijn dan harde woorden of uiterlijke schijn.
In een wereld vol harde discussies en sociale verharding herinnert Sinan ons eraan dat woordkeuze wél degelijk ertoe doet. Vriendelijkheid is geen zwakte, maar een bewuste keuze die gesprekken verbetert en misschien, soms, levens verandert.
Bronnen:
- Podcast: #30 - Journalist Sinan Can vertelt voor de laatste keer over bedreigingen, en dan is hij er klaar mee, Radio BOOS (NPO Luister / BNNVARA), gepubliceerd 21 augustus 2025
- Universiteit Utrecht (2021). De sharia voorbij: de rol van het soefisme bij de vorming van de islam. Geraadpleegd via uu.nl
- Visser, C. (2024). De grote drie van de Oosterse filosofie. Geraadpleegd via progressiegerichtwerken.nl