Een show over kritisch denken en gezond verstand
Afgelopen week gingen we naar de show van Sjamadriaan in Tivoli Vredenburg. Adriaan ter Braack dus – journalist, bekend van Instagram en LinkedIn, en iemand die zich uitspreekt tegen pseudowetenschap. Ik volg hem al een tijd en was benieuwd hoe hij dat op het podium zou doen. De show heet ‘Goeroe van het gezond verstand’. En dat was precies waar het over ging.
We leven in een tijd waarin mensen van alles roepen. “Uit onderzoek blijkt…” en dan blijkt dat onderzoek twintig jaar geleden op één muis te zijn gedaan. Of het wordt uit z’n verband gehaald. Wat ik sterk vind aan wat Adriaan doet, is dat hij dit soort dingen uitpluist en laat zien waar het spaak loopt. Niet omdat hij tegen alternatieve ideeën is, maar omdat hij wil dat we kritisch blijven. En daar ben ik het helemaal mee eens.
Al vind ik dat zelf soms ook lastig. Ik sta best open voor alternatieve geneeskunde. Dingen als kijken naar de oorzaak in plaats van alleen symptomen bestrijden, daar geloof ik echt wel in. Maar het wordt ingewikkeld als er grote claims aan worden gehangen. Alsof iets álles oplost. Terwijl dat niet bewezen is en dus mensen valse hoop kan geven. Het mag wat bij betreft aanvullend zijn, maar geen vervanging van goed onderbouwd medisch advies.
In de show ging het veel over hoe je onzin herkent, waarom het zo aantrekkelijk is, en hoe je ermee om kunt gaan als mensen om je heen erin meegaan. Wat me vooral is bijgebleven: dat hij zei dat hij niet wilde dat mensen fan van hem worden, maar dat ze zélf gaan nadenken en zich uitspreken en dat wetenschap geen mening is, ook al doen sommige mensen wel alsof dat zo is.
Er zijn ook mensen die vinden dat Adriaan te hard is. Dat hij anderen zwartmaakt, bijvoorbeeld als hij video’s van influencers deelt en daar dan de vloer mee aanveegt. Ik snap die kant wel. Sommige mensen beseffen misschien niet eens wat ze zeggen. En het voelt niet per se vriendelijk om daar dan op zo’n manier op te reageren. Maar tegelijkertijd: als je iets online zet met serieuze gezondheidsclaims, heb je ook verantwoordelijkheid. Zeker als je veel volgers hebt. Dan mag er iets tegenover staan. En dan is het prettig als iemand met kennis van zaken het checkt.
Wat ik zelf meeneem uit deze avond, is dat het belangrijk blijft om niet zomaar iets te geloven – en om kritisch te blijven, ook in je eigen vakgebied. Als marketeer deel ik verhalen, informatie, ideeën. Dat vraagt zorgvuldigheid. Je moet niet zomaar iets roepen als je er geen verstand van hebt. Goede bronvermelding, eerlijk zijn over wat iets wel of niet doet… dat zou eigenlijk vanzelfsprekend moeten zijn.
De show was leerzaam, grappig en vooral goed onderbouwd. Geen wijzend vingertje, maar wel een duidelijk signaal: laten we ons gezond verstand blijven gebruiken. Ook – of juist – als iets heel aantrekkelijk klinkt.
Bronvermelding:
Dit artikel is geschreven naar aanleiding van de theatershow ‘Goeroe van het gezond verstand’ door Adriaan ter Braack (Sjamadriaan), gespeeld op maandag 9 juni 2025 in TivoliVredenburg, Utrecht. Meer informatie over Adriaan en zijn werk vind je via www.sjamadriaan.nl of op Instagram via @sjamadriaan.
